معرفی کوتاه دانشگاه صنعت نفت (آبادان)

دانشگاه صنعت نفت (آبادان) که بعد از دانشگاه تهران قدیمی‌ترین دانشگاه کشور و تحت پوشش شرکت ملی نفت ایران است، در سال 1318 تحت عنوان مدرسه عالی فنی آبادان و سپس با تغییر نام به آموزشگاه فنی صنعت نفت، توسط شرکت نفت ایران و انگلیس تأسیس شد. با تعطیل شدن این آموزشگاه بعد از ملی شدن صنعت نفت، این مرکز علمی- آموزشی در قالبی دیگر مجدداً احیا شد و سرانجام در سال 1368 با نام دانشگاه صنعت نفت معرفی شد. در ابتدا دفتر مرکزی آن در تهران بود و در سال 1385 به آبادان منتقل شد و اکنون این دفتر در محله بریم آبادان، بلوار بهارستان، بلوار شهدای هسته‌ای (نزدیک به پتروشیمی آبادان) مستقر است.
دانشگاه صنعت نفت که در سطح بین‌الملل تحت عنوان پی یو تی (PUT) مخففPetroleum University of Technology شناخته می‌شود مجموعه‌ای از 4 دانشکده نفت اهواز، آبادان، تهران، و علوم دریایی محمودآباد و 4 مرکز تحقیقاتی در هر دانشکده است و هر ساله با نیازسنجی صنعت نفت کشور، در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو می‌پذیرد. دروس تخصصی در این دانشگاه به زبان انگلیسی ارائه می‌گردد.
دانشکده نفت آبادان (شهید تندگویان)؛ هسته اولیه شکل‌گیری این دانشکده، که اولین دانشکده دانشگاه صنعت نفت است، به چند سال بعد از ملی شدن صنعت نفت و احساس نیاز به پرورش نیروهایی کارآمد در زمینه صنعت نفت برمی‌گردد. در سال 1332 و بعد از کودتای 18 مرداد دانشکده نفت در دانشسرای عالی تهران زیر نظر وزارت فرهنگ راه‌اندازی و سپس به وزارت اقتصاد ملی واگذار شد. یک سال بعد در سال 1333 این دانشکده با تصویب مجلس ملی به آبادان منتقل شد و با نام دانشکده نفت آبادان اقدام به جذب دانشجو کرد.
این دانشکده دارای 5 گروه آموزشی مهندسی مکانیک، مهندسی شیمی، مهندسی ایمنی و بازرسی فنی، مهندسی نفت، و علوم پایه و زبان و چندین رشته-گرایش در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد است. در سال 1402 جذب دانشجو در مقطع کارشناسی رشته‌های مهندسی شیمی، مهندسی نفت، مهندسی مکانیک و مهندسی ایمنی و بازرسی فنی در صنایع نفت و گاز توسط دانشکده انجام گرفته است.

تصویری از سردر دانشگاه صنعتی اصفهان

معرفی اجمالی دانشگاه صنعتی اصفهان

دانشگاه صنعتی اصفهان از دانشگاه‌های صنعتی مهم و مطرح کشور است؛ این دانشگاه در سال 1356 فعالیت‌های آموزشی خود را به عنوان واحد تابعه دانشگاه صنعتی شریف (صنعتی آریامهر سابق) رسماً آغاز کرد و در سال 1357 از دانشگاه صنعتی شریف منفک و به عنوان دانشگاهی مستقل ادامه فعالیت داد. استقرار دانشگاه در شهر صنعتی اصفهان و قرارگیری در مجاورت شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان، در بالابردن کیفیت آموزشی، پژوهشی و تحقیقاتی آن نقش مهمی دارد.
پردیس بزرگ دانشگاه صنعتی اصفهان در بزرگراه صنعتی اصفهان و در مجاورت کمربندی خمینی‌شهر قرار دارد.
طبق وبگاه دانشگاه، تاکنون حدود 600 پروژه پژوهشی و صنعتی در این دانشگاه ارائه و 7 پژوهشکده به قرار زیر در آن دایر شده است:
پژوهشکده فاوا، پژوهشکده اویونیک، پژوهشکده علوم و فناوری زیر‌دریا، پژوهشکده فولاد، نانو فناوری و مواد پیشرفته، آب و فاضلاب، و زیست فناوری و مهندسی زیستی
تعدادی از پژوهشکده‌ها و مراکز پژوهشی و تحقیقاتی این دانشگاه در حوزه‌هایی قطب علمی کشور محسوب می‌شوند از جمله این قطب‌های علمی می‌توان به زیردریا، رادار، حسگرها و شیمی سبز، بیوتکنولوژی، فناوری در صنعت فولاد، مدیریت ریسک و بحران‌های طبیعی، و زیست‌فناوری و مهندسی زیستی اشاره کرد.
آن‌گونه که در وبگاه دانشگاه در سال 1403 مندرج شده است، این دانشگاه با دارابودن حدود 500 عضو هیئت علمی و 194 رشته تحصیلی، در حال آموزش و خدمت‌رسانی به بیش از 10000 دانشجو شامل 4000 دانشجو در مقطع تحصیلات تکمیلی است.
این دانشگاه از 15 دانشکده (شامل یک دانشکده تابعه) به قرار زیر تشکیل شده است:
دانشکده علوم ریاضی، دانشکده شیمی، دانشکده فیزیک، دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر، دانشکده مهندسی حمل و نقل، دانشکده مهندسی شیمی، دانشکده مهندسی صنایع و سیستم‌ها، دانشکده مهندسی عمران، دانشکده مهندسی کشاورزی، دانشکده مهندسی معدن، دانشکده مهندسی مکانیک، دانشکده مهندسی منابع طبیعی، دانشکده مهندسی مواد، دانشکده مهندسی نساجی، و دانشکده فنی مهندسی گلپایگان
دانشکده شیمی در ابتدا در قالب بخش شیمی، از قدیمی‌ترین بخش‌های دانشگاه است که همزمان با تأسیس دانشگاه راه‌اندازی شد؛ و هر چند در سال‌های ابتدایی صرفاً به ارائه دروس شیمی به دانشجویان دیگر رشته‌ها می‌پرداخت با این‌همه فعالیت‌های پژوهشی این بخش از دانشگاه از همان زمان آغاز شد و اولین آزمایشگاه پژوهشی دایرشده در دانشگاه مربوط به همین بخش است. این بخش در سال‌های 64-1363 رسماً به یک دانشکده مستقل تبدیل شد و شروع به پذیرش دانشجو کرد. طبق اعلام وبگاه دانشگاه در سال 1403، این دانشکده دارای 25 عضو هیئت علمی و بیش از 250 دانشجوی کارشناسی و بیش از 270 دانشجو در مقطع تحصیلات تکمیلی است و از 4 گروه آموزشی شیمی آلی، شیمی تجزیه، شیمی فیزیک، و شیمی معدنی تشکیل شده است. دانشکده شیمی با دارابودن پژوهشکده و مراکز تحقیقاتی فعال، هم در بخش آموزشی و هم در بخش پژوهشی از دانشکده‌های مطرح شیمی کشور محسوب می‌شود و به عنوان قطب علمی حسگرها و شیمی سبز در کشور شناخته می‌شود.
دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر یکی از 5 بخش اولیه در زمان راه‌اندازی دانشگاه در سال 1356 بود. این داشگاه طبق وبگاه دانشگاه اکنون دارای حدود 70 عضو هیئت علمی است که در گروه آموزشی مشغول آموزش دانشجویان‌اند. گروه‌های آموزشی شامل الکترونیک، قدرت، کنترل، مخابرات، بیوالکتریک، نرم‌افزار و فناوری اطلاعات، و معماری، هوش مصنوعی و رباتیک می‌شود. این دانشکده با حدود 1800 دانشجو، علاوه بر برگزاری دوره کارشناسی، در دوره تحصیلات تکمیلی با حدود 600 دانشجو به ارائه 10 رشته-گرایش تحصیلی به قرار زیر می‌پردازد:
مهندسی برق گرایش‌های مدارهای مجتمع الکترونیک، مخابرات میدان و موج، الکترونیک قدرت و ماشین‌های الکتریکی، مخابرات سیستم، شبکه‌های مخابراتی، کنترل؛ مهندسی پزشکی گرایش بیوالکتریک؛ مهندسی کامپیوتر گرایش‌های معماری سیستم‌های کامپیوتری، هوش مصنوعی و رباتیک، و نرم افزار.
دانشکده مواد نیز همزمان با تأسیس دانشگاه راه‌اندازی شد و در ابتدا تحت نام دانشکده مواد و انرژی در یک ساختمان مشترک با چند دانشکده دیگر قرار داشت که با گسترش یافتن دانشگاه این بخش‌های مختلف از جمله بخش مواد، از یکدیگر منفک و هر کدام به ساختمانی مجزا با امکانات و فضای آموزشی و پژوهشی گسترده‌تری منتقل شدند. دانشکده مواد اکنون در 3 گروه آموزشی فرایند و فراوری، مهندسی سطح و خوردگی، و مواد پیشرفته دوره تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکتری و پسادکتری را برگزار می‌کند. از جمله اقدامات و موفقیت‌های پژوهشی این دانشکده ایجاد قطب علمی فولاد کشور، مشارکت در تأسیس پژوهشکده‌های فولاد و نانوفناوری و مواد پیشرفته است. گرایش‌های ارائه‌شده در رشته مهندسی مواد مقطع کارشناسی ارشد این دانشکده شامل جوشکاری، استخراج فلزات، بیومتریال، انتخاب و شناسایی مواد، خوردگی، و ریخته‌گری می‌شود.
دانشکده کشاورزی از باسابقه‌ترین دانشکده‌های دانشگاه که در سال 1356 راه‌اندازی شد. طبق وبگاه دانشگاه، این دانشکده با حدود 75 عضو هیئت علمی دارای 10 گروه آموزشی علوم دامی، علوم و صنایع غذایی، گیاه‌پزشکی، مهندسی آب، مهندسی بیوسیستم، بیوتکنولوژی کشاورزی، توسعه روستایی، تولید و ژنتیک گیاهی، علوم باغبانی، و علوم خاک است. در این دانشکده بیش از 600 دانشجوی کارشناسی، 400 دانشجوی کارشناسی ارشد و 290 دانشجو در مقطع دکتری مشغول به تحصیل‌اند. این دانشکده از جامع‌ترین دانشکده‌های کشاورزی کشور به لحاظ ارائه‌ی هم رشته-گرایش‌های متنوع تحصیلی و هم مقاطع تحصیلی در این حوزه است. رشته‌هایی مانند مهندسی توسعه روستایی، مهندسی بیوتکنولوژی (زیست‌فناوری)، علوم و مهندسی آب، علوم و مهندسی باغبانی، علوم و مهندسی خاک، مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، مهندسی علوم دامی (گرایش‌های تغذیه، فیزیولوژی، و اصلاح نژاد)، مهندسی علوم و صنایع غذایی، مهندسی گیاه‌پزشکی، مهندسی مکانیک بیوسیستم و … در این دانشکده ارائه می‌شود.
دانشکده مهندسی مکانیک از اولین دانشکده‌های دانشگاه صنعتی اصفهان است؛ این دانشکده علاوه بر فعالیت‌های آموزشی در حوزه پژوهش‌های نوین مهندسی مکانیک همچون مکانیک محاسباتی، مکاترونیک، کنترل و رباتیک، انرژی‌های تجدیدپذیر، نانوفناوری، فرآیندهای ساخت قطعات دقیق و کاربرد لیزر در ساخت قطعات بسیار فعال است. آن‌گونه که در وبگاه دانشگاه آمده است این دانشکده با با بیش از 40 عضو هیئت علمی در 4 گروه آموزشی حرارت و سیالات، مکانیک جامدات، ساخت و تولید، و سیستم‌های دینامیکی و مکاترونیکی فعالیت می‌کند. در این دانشکده بیش از 700 دانشجوی کارشناسی، 400 دانشجوی کارشناسی ارشد و 100 دانشجوی دکتری اشتغال به تحصیل دارند. این دانشکده رشته مهندسی مکانیک در مقطع کارشناسی و گرایش‌های متنوع این رشته شامل دینامیک کنترل ارتعاشات، ساخت و تولید، تبدیل انرژی، طراحی جامدات، و طراحی کاربردی – مکانیک جامدات در مقاطع تحصیلات تکمیلی را ارائه می‌دهد.
دانشکده فنی و مهندسی گلپایگان در سال 1374 زیر نظر دانشگاه اصفهان فعالیت خود را آغاز کرد و در سال 1399 به عنوان یک دانشکده اقماری به دانشگاه صنعتی اصفهان ملحق شد. طبق اعلام وبگاه دانشگاه، اکنون این دانشکده با حدود 45 عضو هیئت علمی از 7 گروه آموزشی مهندسی مکانیک، مهندسی صنایع، مهندسی مواد، مهندسی برق و کامپیوتر، و علوم پایه و معارف اسلامی تشکیل شده است و رشته‌های مهندسی مطابق با گروه‌های آموزشی در مقطع کارشناسی را ارائه می‌دهد. در این دانشکده دوره کارشناسی ارشد رشته مهندسی مواد و مهندسی مکانیک نیز برگزار می‌شود.
جایگاه دانشگاه صنعتی اصفهان در رتبه‌بندی‌های دانشگاهی
در رتبه‌بندی جهانی پایگاه استنادی جهان اسلام (ISC) که همه انواع دانشگاه‌ها را دربرمی‌گیرد این دانشگاه با احراز رتبه 1000 – 901 جهانی جایگاه 9 کشوری را به خود اختصاص داده است.
در رتبه‌بندی موضوعی کیو.اس (QS) سال 2024 این دانشگاه در حوزه موضوعی مکانیک، هوافضا و ساخت و تولید با احراز رتبه 500-451 جهانی در جایگاه هفتم کشوری قرار دارد و در حوزه موضوعی شیمی با کسب رتبه 550-501 جهانی در جایگاه ششم کشوری قرار دارد.
در بین ده دانشگاه برتر کشور در معیار پژوهش در رتبه‌بندی جهانی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) در سال 2023، این دانشگاه حضور دارد و رتبه 6 را به خود اختصاص داده است.
بر اساس رتبه‌بندی موضوعی تایمز سال 2024، این دانشگاه در چند حوزه موضوعی جایگاه شایان توجهی به خود اختصاص داده است که به قرار زیر است:
در حوزه موضوعی علوم زیستی در رتبه 600-501 جهانی و در جایگاه 4 کشوری
در حوزه موضوعی علوم کامپیوتر در رتبه 600-501 و در جایگاه 7 کشوری

چرا رتبه بندی QS هر سال پیش از آغاز آن سال ارایه می‌شود؟

رتبه‌بندی کیو اِس (QS ) دانشگاه‌های جهان سالانه منتشر می‌شود. رتبه‌بندی‌های سال ۲۰۲۶ نیز در ژوئن سال ۲۰۲۵ منتشر شدند. این کار به دانشگاه‌ها، دانشجویان و دیگر ذینفعان این امکان را می‌دهد که در طول سال برای برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری به رتبه‌بندی‌ها دسترسی داشته باشند.

دلیل انتشار رتبه‌بندی‌های سال ۲۰۲۶ در سال ۲۰۲۵ به شرح زیر است:

چرخۀ جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها:

جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها برای رتبه‌بندی‌ها در ماه‌های منتهی به تاریخ انتشار انجام می‌شود و رتبه‌بندی‌های سال ۲۰۲۶ با استفاده از داده‌های جمع‌آوری‌شده در ماه‌های قبل گردآوری و تحلیل می‌شوند.
به طور کلی QS داده‌های مربوط به هر یک از دانشگاه‌ها را از ماه سپتامبر تا آوریل جمع‌آموری می‌کند، مدتی به پردازش آن داده‌ها می‌پردازد و پیش از شروع سال میلادی جدید رتبه‌بندی دانشگاه‌ها را ارایه می‌کند. به این ترتیب داده‌های به کار رفته در رتبه‌بندی سال 2026 کیو اِس از سپتامبر تا آوریل 2025 جمع‌آوری شده‌اند و پس از پایان پردازش آنها و به دست دادن رتبه‌بندی متناسب با آنها، رتبه‌بندی سالانه QS از دانشگاه‌های جهان تقریباً یک ماه پیش انتشار یافت.

این روش موجب می‌شود دانشگاه‌ها و دانشجویان بتوانند از رتبه‌بندی‌ها برای ارزیابی عملکرد خود، تصمیم‌گیری‌های راهبردی و برنامه‌ریزی برای آینده (برای نمونه برای سال 2026) بهره برند.

تصویر دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

معرفی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

دانشگاه علوم پزشکی مشهد از دانشگاه‌های برتر علوم پزشکی کشور محسوب می‌شود. ایجاد اولین مرکز آموزش عالی حوزۀ درمان در مشهد به سال 1318 و 3 سال بعد از راه‌اندازی دانشگاه تهران برمی‌گردد. این مرکز در قالب یک آموزشگاه عالی بهیاری کار خود را آغاز کرد. سرانجام در سال 1328 با راه‌اندازی دانشکده پزشکی و فراهم‌شدن زمینه تأسیس دانشگاه مشهد، این آموزشگاه منحل شد. دانشکده پزشکی بیش از 30 سال یکی از دانشکده‌های دانشگاه مشهد محسوب می‌شد؛ بعد از شکل‌گیری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و تأسیس دانشگاه‌های علوم پزشکی، در سال 1365 دانشگاه علوم پزشکی مشهد تأسیس و دانشکده‌های حوزه درمان و بهداشت از جمله دانشکده پزشکی از دانشگاه فردوسی مشهد منفک و به این دانشگاه منتقل شدند. حوزه مدیریتی دانشگاه در شهرک دانش و سلامت (در مجاورت کمربندی شهر) مستقر است و پردیس دانشگاه در مجتمع آموزشی شهید دکتر خوارزمی (ضلع جنوب غربی میدان آزادی) و جنب دانشگاه فردوسی مشهد قرار گرفته است.
دنشگاه علوم پزشکی مشهد آن‌گونه که در وبگاه آن در سال 1403 درج شده است دارای بیش از 900 عضو هیئت علمی است و علاوه بر ارائه رشته‌های دوره کارشناسی و دکتری حرفه‌ای، در 160 رشته-گرایش مقطع تحصیلات تکمیلی به آموزش بیش از 2700 دانشجو اشتغال دارد.
در حال حاضر 2 کلینیک ویژه مستقل و یک مرکز جامع توان‌بخشی، 15 بیمارستان، 5 مرکز بهداشت در مشهد و 15 شبکه بهداشت تحت پوشش دانشگاه قرار دارد.
این دانشگاه مجهز به 49 مرکز پژوهشی است و از 9 دانشکده (شامل دو دانشکده اقماری)، یک مرکز آموزشی فوریت‌های پزشکی در درگز و یک پردیس خودگردان تشکیل شده است. دانشکده‌ها شامل دانشکده پزشکی، دانشکده بهداشت، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشکده علوم پیراپزشکی و توانبخشی، دانشکده داروسازی، دانشکده دندان‌پزشکی، دانشکده طب ایرانی و مکمل و دانشکده‌های اقماری شامل دانشکده پرستاری قوچان و دانشکده علوم پزشکی شهرستان کاشمر می‌شود.
دانشکده پزشکی از برترین و مجهزترین دانشکده‌های پزشکی کشور است؛ این دانشکده علاوه بر ارائه‌ی رشته دکتری عمومی پزشکی، گستره‌ی وسیعی از رشته‌های علوم پایه و علوم بالینی پزشکی و همینطور دوره‌های تحصیلات تکمیلی در این زمینه را پوشش می‌دهد که به تفکیک از قرار زیر است:
کارشناسی ارشد: انفورماتیک پزشکی، انگل‌شناسی پزشکی، ایمنی‌شناسی پزشکی، آموزش پزشکی، آموزش جامعه‌نگر در نظام سلامت، بهداشت و ایمنی مواد غذایی، بیوشیمی بالینی، تغذیه بالینی، تکنولوژی آموزشی در علوم پزشکی، تکنولوژی گردش خون، خون‌شناسی آزمایشگاهی و بانک خون، رادیوبیولوژی، روان‌شناسی بالینی، زیست فناوری پزشکی، ژنتیک انسانی، علوم بهداشتی در تغذیه، علوم تشریحی، علوم تغذیه، فناوری تصویربرداری پزشکی، فیزیک پزشکی، فیزیولوژی، قارچ‌شناسی پزشکی، میکروب‌شناسی پزشکی، نانوفناوری پزشکی، ویروس‌شناسی پزشکی
دکتری تخصصی: انفورماتیک پزشکی، ایمنی‌شناسی پزشکی، باکتری‌شناسی پزشکی، بیوشیمی بالینی، پزشکی مولکولی، تکنولوژی آموزشی در علوم پزشکی، زیست فناوری پزشکی (بیوتکنولوژی پزشکی)، ژنتیک پزشکی، علوم اعصاب، علوم تشریحی، علوم تغذیه، فارماکولوژی، فیزیک پزشکی، فیزیولوژی پزشکی، مدیریت اطلاعات سلامت، مهندسی بافت، ویروس‌شناسی
دستیاری تخصصی: آسیب‌شناسی، بیماری‌های پوست، بیماری‌های داخلی، بیماری‌های عفونی و گرمسیری، بیماری‌های قلب و عروق، بیماری‌های مغز و اعصاب، بیهوشی، پزشکی خانواده، پزشکی اجتماعی، پزشکی هسته‌ای، جراحی استخوان و مفاصل، جراحی عمومی، جراحی کلیه و مجاری ادراری – تناسلی، جراحی مغز و اعصاب، چشم‌پزشکی، رادیوانکولوژی، رادیولوژی، روان‌پزشکی، زنان و زایمان، طب اورژانس، طب کار، کودکان(بیماری های کودکان، گوش و حلق و بینی
دستیار فوق‌تخصصی: گوارش کودکان، مغز و اعصاب کودکان، آلرژی و ایمونولوژی بالینی، مراقبت های ویژه (ICU)، جراحی کودکان، جراحی پلاستیک ترمیمی سوختگی، جراحی توراکس، جراحی عروق، جراحی قلب و عروق، روان‌پزشکی کودک و نوجوان، روماتولوژی، بیماری‌های ریه، طب نوزادی و پیرامون تولد، عفونی کودکان، غدد درون‌ریز و متابولیسم، غدد درون‌ریز و متابولیسم کودکان، قلب کودکان، بیمار‌های قلب و عروق، گوارش و کبد بالغین، نفرولوژی، کلیه اطفال، خون و سرطان کودکان، خون و سرطان بالغین
این دانشکده به ارائه‌ی حدود 34 رشته شاخه پزشکی در دوره تکمیلی تخصصی (فلوشیپ) نیز اشتغال دارد.
دانشکده علوم پیراپزشکی و توان‌بخشی طبق اعلام وبگاه دانشگاه، اکنون دارای 36 عضو هیئت علمی است که در 8 گروه آموزشی بینایی‌سنجی، تکنولوژی پرتوشناسی، علوم آزمایشگاهی، فناوری اطلاعات سلامت، فیزیوتراپی، گفتاردرمانی، کاردرمانی، و مددکاری اجتماعی اشتغال دارند. گروه علوم آزمایشگاهی و رادیولوژی قدیمی‌ترین گروه این دانشکده است که در سال 1351 در آموزشگاه پرستاری مشهد آغاز به کار کرد. این دانشکده علاوه بر ارائه دوره کارشناسی رشته‌هایی مطابق با گروه‌های آموزشی، به برگزاری دوره کارشناسی ارشد رشته‌های بینایی‌سنجی، فناوری اطلاعات سلامت، فیزیوتراپی، مددکاری اجتماعی، و گفتار درمانی و دوره دکتری رشته بینایی‌سنجی نیز می‌پردازد.
دانشکده داروسازی در سال 1350 و در ابتدا با نام دانشکده علوم دارویی و تغذیه شروع به فعالیت کرد و اکنون از دانشکده‌های برتر کشور محسوب می‌شود؛ در رتبه‌بندی کیو.اس (QS) سال 2024، موفق به کسب رتبه دوم کشوری شد. آن‌گونه که در وبگاه دانشگاه آمده است، این دانشکده با حدود 90 عضو هیئت علمی در 9 گروه آموزشی فعالیت دارد و اکنون بالغ بر 700 دانشجو در دوره دکتری حرفه‌ای داروسازی، حدود 124 دانشجو در 9 رشته دکترای تخصصی (شامل بیوتکنولوژی دارویی، شیمی دارویی، کنترل دارو، سم شناسی، فارماسوتیکس، نانوفناوری دارویی، فارماکوگنوزی،داروسازی بالینی و داروسازی سنتی ) و 16 دانشجو در رشته سم‌شناسی در مقطع کارشناسی ارشد در این دانشکده مشغول به تحصیل‌اند.
دانشکده پرستاری قوچان از واحدهای تابعه دانشگاه است و به ارائه‌ی دوره کارشناسی رشته پرستاری می‌پردازد.
دانشکده علوم پزشکی شهرستان کاشمر از دانشکده‌های اقماری دانشگاه علوم پزشکی مشهد است؛ و اکنون در دوره کارشناسی رشته‌های پرستاری، علوم آزمایشگاهی، و کاردانی فوریت‌های پزشکی پیش‌بیمارستانی دانشجوی مشغول به تحصیل دارد. این دانشکده در خیابان پرستار (جاده مغان) شهرستان کاشمر واقع شده است.
جایگاه دانشگاه علوم پزشکی مشهد در رتبه‌بندی‌های دانشگاهی
در رتبه‌بندی جهانی پایگاه استنادی جهان اسلام (ISC) سال 01-1400، که همه انواع دانشگاه‌ها را دربرمی‌گیرد این دانشگاه با احراز رتبه 2000 – 1001 جهانی، جایگاه 11 کشوری را به خود اختصاص داده است.
بر اساس رتبه‌بندی موضوعی تایمز سال 2024 این دانشگاه در حوزه بهداشت و بالینی با احراز رتبه 600 – 501 جهانی در جایگاه رتبه‌ای 10 کشوری قرار گرفته است.
در رتبه‌بندی موضوعی کیو.اس (QS) سال 2024، در بین دانشگاه‌های برتر کشور در حوزه موضوعی داروسازی و در حوزه موضوعی آناتومی و فیزیولوژی این دانشگاه در هر دو حوزه بعد از دانشگاه علوم پزشکی تهران و در رتبه دوم قرار قرار گرفته است. در حوزه داروسازی در بازه رتبه‌ای 300-251 جهانی و در حوزه آناتومی و فیزیولوژی در بازه رتبه‌ای 150-101 جهانی قرار دارد.

یازده دانشگاه برتر ایران در رتبه بندی جهانی QS – 2026

معرفی دانشگاه ارومیه

دانشگاه ارومیه بعد از دانشگاه تبریز دومین دانشگاه‌ بزرگ غرب و شمال غرب کشور محسوب می‌شود؛ این دانشگاه جامع ابتدا در قالب یک آموزشکده کشاورزی در سال 1344 در باغی 15 هکتاری راه‌اندازی شد.. با گسترش فعالیت‌ها و ارائه رشته‌های جدید در این مرکز آموزشی و ایجاد سه دانشکده کشاورزی، دام‌پزشکی و علوم دانشگاه ارومیه شکل گرفت و به پردیس اصلی دانشگاه که آماده بهره‌برداری بود منتقل شد. این پردیس مشهور به پردیس نازلو با وسعت 400 هکتار در مجاورت دانشگاه علوم پزشکی ارومیه و در 11 کیلومتری مسیر جاده مرز ارومیه- سرو با ترکیه قرار گرفته است.
بنابر اطلاعات درج شده در وبگاه رسمی دانشگاه، اکنون بیش از 500 عضو هیئت علمی در 70 گروه آموزشی و پژوهشی در این دانشگاه مشغول فعالیت هستند و بیش از 13000 دانشجو (1300 نفر از آنها را دانشجویان غیرایرانی تشکیل می‌دهد) مشغول به تحصیل هستند. شمار دانش‌آموختگان این دانشگاه اکنون به حدود 60000 نفر می‌رسد. در این دانشگاه تاکنون بیش از 7000 مقاله با نمایه ISI منتشر شده است.
در دانشگاه ارومیه یک مرکز تحقیقاتی و 6 پژوهشکده قرار زیر وجود دارد:
مرکز تحقیقات مدیریت بحران و مهندسی زیرساخت، پژوهشکده آرتمیا و آبزی‌پروری، پژوهشکده مطالعات دریاچه ارومیه، پژوهشکده میکروالکترونیک، پژوهشکده زیست فناوری، پژوهشکده نانو فناوری، پژوهشکده مطالعات اجتماعی.
این دانشگاه از 12 دانشکده، یک واحد اقماری، و یک پردیس بین‌المللی تشکیل شده است. این دانشکده‌ها به شرح زیر است:
دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی، دانشکده اقتصاد ومدیریت، دانشکده برق، کامپیوتر و فناوری‌های‌ پیشرفته، دانشکده دامپزشکی، دانشکده شیمی، دانشکده علوم پایه، دانشکده علوم ورزشی، دانشکده فنی و مهندسی، دانشکده کشاورزی، دانشکده معماری، شهرسازی و هنر، دانشکده منابع طبیعی.
دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی در سال 1367 همزمان با شروع به کار گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی، به عنوان چهارمین دانشکده دانشگاه راه‌اندازی شد و به مرور گروه‌های دیگری در این دانشکده ایجاد و یا به آن محلق شدند از جمله گروه علوم تربیتی که از 11 سال پیش از تأسیس این دانشکده، در دانشکده علوم فعالیت خود را آغاز کرده بود. این دانشکده اکنون با داشتن حدود 60 عضو هیئت علمی در 9 گروه آموزشی جغرافیا، تاریخ، زبان و ادبیات انگلیسی، روان‌شناسی، علوم تربیتی، زبان و ادبیات فارسی، جامعه‌شناسی، فقه و حقوق اسلامی، و معارف اسلامی فعالیت می‌کند. دانشکده ادبیات و علوم انسانی خارج از پردیس اصلی دانشگاه، در بلوار والفجر2 ارومیه و در خیابان صدا و سیما مستقر است. رشته‌های ارائه‌شده در این دانشکده به تفکیک دوره به قرار زیر است:
کارشناسی: علوم تربیتی- مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، علوم تربیتی، آموزش زبان انگلیسی، زبان و ادبیات انگلیسی، زبان و ادبیات فارسی، روان‌شناسی، فقه و حقوق اسلامی، تاریخ، آب و هواشناسی، جغرافیا و برنامه‌ریزی گردشگری، جامعه‌شناسی.
کارشناسی ارشد: مدیریت آموزشی، آموزش زبان انگلیسی، زبان و ادبیات انگلیسی، زبان و ادبیات فارسی، روان‌شناسی عمومی، روان‌شناسی تربیتی، فقه و حقوق خصوصی، فقه و حقوق جزا، حقوق خصوصی، حقوق جزا و جرم شناسی، فقه و حقوق اسلامی، تاریخ- تاریخ ایران باستان، تاریخ- تاریخ ایران اسلامی، جغرافیای پزشکی، جغرافیای برنامه‌ریزی آمایش سرزمین، جغرافیا و دفاع مقدس، معارف اسلامی و حقوق- حقوق خانواده.
دکتری: مدیریت آموزشی، آموزش زبان انگلیسی، زبان و ادبیات فارسی- حماسی، زبان و ادبیات فارسی- عرفانی، زبان و ادبیات فارسی- غنایی، زبان و ادبیات فارسی، روانشناسی عمومی، روان‌شناسی، حقوق خصوصی، حقوق جزا و جرم شناسی، فقه و حقوق اسلامی.
دانشکده برق، کامپیوتر و فناوری‌های‌ پیشرفته در ابتدا در سال 1362 با شروع فعالیت گروه الکترونیک در کنار گروه عمران در مقطع کاردانی و تشکیل آموزشکده فنی دانشگاه، زمینه‌های شکل‌گیری آن فراهم شد. بعد از گسترش فعالیت‌های آموزشکده و اضافه شدن گروه کامپیوتر به آن، این آموزشکده به دانشکده فنی تبدیل شد؛ با این‌همه توسعه گروه برق و نزدیکی با گروه کامپیوتر، در سال 1396 منجر به شکل‌گیری دانشکده‌ای مجزا متشکل از این دو گروه شد. اکنون این دانشکده دارای 4 گروه آموزشی مهندسی برق الکترونیک، برق قدرت، برق مخابرات، و مهندسی کامپیوتر است و علاوه بر ارائه دوره کارشناسی رشته مهندسی برق و مهندسی کامپیوتر، دوره کارشناسی ارشد و دکتری در گرایش‌های متنوعی از این دو رشته را نیز برگزار می‌کند.
دانشکده دامپزشکی که در سال 1354 راه‌اندازی شد سومین دانشکده دام‌پزشکی تأسیس‌شده در کشور بعد از دانشکده دام‌پزشکی دانشگاه تهران و شیراز است. این دانشکده در 7 گروه آموزشی علوم پایه، پاتوبیولوژی، بهداشت و کنترل کیفی مواد غذایی، جراحی و تصویربرداری تشخیصی، بیماری‌های داخلی و کلینیکال پاتولوژی، مامایی و طیور، میکروبیولوژی فعالیت می‌کند و علاوه بر دوره دکتری حرفه‌ای دام‌پزشکی، دوره‌ها و رشته‌های برگزارشده در این دانشکده به قرار زیر است:
کارشناسی ارشد: انگل‌شناسی، دام‌پزشکی، بافت‌شناسی، باکتری‌شناسی، ایمنی‌شناسی، بیوشیمی بالینی و بهداشت و کنترل کیفی مواد غذایی.
دکتری تخصصی: فیزیولوژی دام‌پزشکی، مامایی و تولیدمثل دام، بهداشت مواد غذایی، جراحی دام‌پزشکی، بیماری‌های داخلی دام‌های بزرگ، بافت‌شناسی مقایسه‌ای، انگل‌شناسی دام‌پزشکی، ایمنی‌شناسی، پاتولوژی دام‌پزشکی، بهداشت و بیماری‌های طیور، آناتومی و جنین‌شناسی مقایسه‌ای، باکتری‌شناسی، بهداشت و بیماری‌های آبزیان.
دانشکده کشاورزی باسابقه‌ترین دانشکده و هسته اولیه شکل‌گیری دانشگاه ارومیه است. در 10 گروه آموزشی مهندسی آب، زراعت و اصلاح نباتات، علوم دامی، مکانیک بیوسیستم، گیاه‌پزشکی، علوم و صنایع غذایی، علوم خاک، باغبانی، اقتصاد کشاورزی، و اصلاح و بیوتکنولوژی فعالیت دارد و در مقاطع مختلف تحصیلی به ارائه رشته-گرایش‌های متنوعی در حوزه علوم کشاورزی می‌پردازد.
دانشکده معماری، شهرسازی و هنر در ابتدا با ایجاد گروه شهرسازی در دانشکده فنی و مهندسی در سال 1381 اولین قدم به سمت راه‌اندازی آن محیا شد. در سال 1384 این گروه از دانشکده فنی جدا و تبدیل به دانشکده هنر شد. با اضافه‌شدن رشته و گروه‌های جدید به این دانشکده و پس از نقل مکان به پردیس اصلی دانشگاه، در سال 1393 به دانشکده معماری، شهرسازی و هنر تغییر نام داد. اکنون این دانشکده در 4 گروه آموزشی نقاشی، مهندسی شهرسازی، مهندسی معماری، و مرمت بناهای تاریخی فعال است و حدود 800 دانشجو در دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد (برنامه‌ریزی شهری، مهندسی معماری، مدیریت شهری، فناوری معماری، و گرایش استحکام بخشی بناهای تاریخی) در این دانشکده مشغول به تحصیل هستند.
پردیس بین‌المللی دانشگاه ارومیه در سال 1391 در 8 گروه آموزشی علوم پایه، کشاورزی، فنی و مهندسی، دامپزشکی، ادبیات و علوم انسانی، اقتصاد و مدیریت، تربیت بدنی، و شیلات و آبزیان راه‌اندازی شد و تاکنون در 38 رشته-گرایش کارشناسی ارشد و 19 رشته-گرایش دکتری فعالیت داشته است.
مرکز آموزش عالی شهید باکری میاندواب در سال 1382 با نام مرکز آموزش‌های نیمه حضوری میاندواب با پذیرش دانشجو در شش رشته مدیریت بازرگانی، آموزش زبان انگلیسی، حسابداری، علوم تربیتی، مهندسی کامپیوتر و علوم اقتصادی- اقتصاد بازرگانی فعالیت خود را آغاز کرد و در سال 1386 با گسترش فعالیت و ایجاد رشته‌های جدید به مرکز آموزش عالی شهید باکری ارتقا جایگاه یافت. طبق اعلام وبگاه دانشگاه، این واحد اقماری در حال حاضر در رشته‌های زیر دانشجوی مشغول به تحصیل دارد:
کاردانی: معماری، تولید و بهره‌برداری گیاهان دارویی و معطر، امور زراعی و باغی.
کارشناسی ناپیوسته: تولید و بهره‎برداری گیاهان دارویی و معطر، مهندسی کشاورزی-گیاه‌پزشکی.
کارشناسی: علوم و مهندسی باغبانی، مهندسی فضای سبز، مهندسی ترویج و آموزش کشاورزی پایدار، مهندسی معدن، مهندسی نقشه‌برداری و حسابداری
کارشناسی ارشد: علوم و مهندسی باغبانی-گرایش گیاهان دارویی و معطر و فیتوشیمی.
این مرکز در انتهای خیابان 17 شهریور میاندواب، بالاتر از کوی رابری، کیلومتر 4، نرسیده به ایستگاه راه‌آهن قرار گرفته است.
جایگاه دانشگاه ارومیه در رتبه‌بندی‌های دانشگاهی
در رتبه‌بندی جهانی پایگاه استنادی جهان اسلام در سال 2023 که همه انواع دانشگاه‌ها را دربرمی‌گیرد این دانشگاه نیز حضور دارد و با قرارگیری در رتبه بالای 2000 جهانی جایگاه 68 را به خود اختصاص داده است.
بر اساس آخرین رتبه‌بندی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) در سال 01-1400 از دانشگاه‌های جامع کشور، این دانشگاه در رتبه 19 قرار گرفته است.

دانشگاه سلمان فارسی- کازرون

شهر کازرون در فاصله حدود 134 کیلومتری شهر شیراز واقع شده است. دانشگاه سلمان فارسی در سال 1372 تحت عنوان دانشکدۀ تربیت دبیر کازرون زیر نظر دانشگاه شیراز فعالیت خود را آغاز کرد. واحد دانشگاهی یادشده در سال 1382 به مرکز آموزش عالی کازرون و در سال 1389 به مجتمع دانشگاهی کازرون تبدیل شد. سرانجام در سال 1390 این مجتمع به دانشگاهی مستقل تحت عنوان دانشگاه سلمان فارسی کازرون ارتقا جایگاه یافت. پردیس اصلی این دانشگاه در زمینی به وسعت 87 هکتار در مجاورت دانشگاه پیام‌نور در سال 1401 به بهره‌برداری رسید. این دانشگاه در جاده کازرون- برازجان در بلوار جهانگیر خان قشقایی واقع شده است.
طبق اعلام وبگاه دانشگاه، دانشگاه سلمان فارسی به عنوان یک دانشگاه جامع و جوان، در حال حاضر دارای 3 دانشکده، 8 گروه آموزشی، 5 پژوهشکده و یک رصد خانه و بیش از 1400 دانشجو دانشکده‌های این دانشگاه به قرار زیر است:
دانشکده ادبیات و علوم انسانی متشکل از 3 گروه آموزشی آموزش زبان انگلیسی، روان‌شناسی، و زبان و ادبیات فارسی است. این دانشکده علاوه بر دوره کارشناسی، در دوره کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی گرایش محض، زبان و ادبیات فارسی گرایش نگارش و ویرایش زبان و ادبیات فارسی، روان‌شناسی، آموزش زبان انگلیسی، و در مقطع دکتری زبان و ادبیات فارسی به آموزش دانشجویان می‌پردازد.
دانشکده علوم پایه شامل 2 گروه آموزشی ریاضی و علوم کامپیوتر، و فیزیک و فیزیک مهندسی است. این دانشکده در دوره کارشناسی رشته‌های ریاضیات و کاربردها، علوم کامپیوتر، فیزیک، فیزیک مهندسی، و علوم مهندسی دانشجو می‌پذیرد.
دانشکده فنی و مهندسی از 3 گروه آموزشی مهندسی کامپیوتر، مهندسی برق و مهندسی شهرسازی تشکیل شده است.
جایگاه دانشگاه سلمان فارسی کازرون در رتبه‌بندی‌های دانشگاهی
بر اساس آخرین رتبه‌بندی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام از دانشگاه‌های جامع کشور، این دانشگاه در رتبه 62 قرار گرفته است.

معرفی اجمالی دانشکده فنی و مهندسی گلپایگان

دانشکده فنی و مهندسی گلپایگان در سال 1374 زیر نظر دانشگاه اصفهان فعالیت خود را آغاز کرد و در سال 1399 به عنوان یک دانشکده اقماری به دانشگاه صنعتی اصفهان ملحق شد. طبق اعلام وبگاه دانشگاه، اکنون این دانشکده با حدود 45 عضو هیئت علمی از 7 گروه آموزشی مهندسی مکانیک، مهندسی صنایع، مهندسی مواد، مهندسی برق و کامپیوتر، و علوم پایه و معارف اسلامی تشکیل شده است و رشته‌های مهندسی مطابق با گروه‌های آموزشی در مقطع کارشناسی را ارائه می‌دهد. در این دانشکده دوره کارشناسی ارشد رشته مهندسی مواد و مهندسی مکانیک نیز برگزار می‌شود.

دانشگاه تبریز

دانشگاه تبریز

دانشگاه تبریز با بیش از 75 سال سابقه از معتبرترین و مهمترین دانشگاه‌های جامع کشور محسوب می‌شود. این دانشگاه با نام اولیه دانشگاه ملی آذربایجان در سال 1325 با دو بخش پزشکی و تربیت دبیر شروع به فعالیت کرد. بخش تربیت معلم این دانشگاه با ارائه رشته‌های زبان و ادبیات، تاریخ و جغرافیا، طبیعیات و شیمی، و ریاضیات و فیزیک پا به عرصه نظام آموزش عالی کشور گذاشت. بخش پزشکی سال‌ها بعد از این مجموعه جدا شد و دانشگاه‌های محقق اردبیلی، مراغه، و بناب از این دانشگاه منشعب شدند. دانشگاه تبریز در زمینی به وسعت تقریبی 600 هکتار، در مجاورت دانشگاه علوم پزشکی تبریز و در بلوار 29 بهمن قرار گرفته است.
طبق اعلام وبگاه رسمی دانشگاه در سال 1403، در حال حاضر این دانشگاه با بیش از 800 عضو هیئت علمی، دارای 24000 دانشجو در مقاطع مختلف تحصیلی است.
این دانشگاه دارای چندین مرکز پژوهشی و تحقیقاتی به قرار زیر است:
پژوهشکده فیزیک کاربردی و ستاره‌شناسی، پژوهشکده محیط زیست، مؤسسه تاریخ و فرهنگ ایران، مؤسسه مطالعاتی و تحقیقاتی قفقاز، آناتولی و آسیای میانه، مؤسسه تحقیقات علوم اسلامی- انسانی، مؤسسه تحقیقات اجتماعی، مرکز پژوهشی ژئوتوریسم، گروه پژوهشی جغرافیا، مرکز پژوهشی ریاضیات در صنعت، مؤسسه پژوهشی مهندسی و علوم آب، مرکز تحقیقات علوم و فناوری زیستی.
دانشگاه تبریز در چند حوزه موفق به دریافت عنوان قطب علمی شده است: اصلاح مولکولی غلات (گندم وجو)، هیدروانفورماتیک، فوتونیک، و جامعه‌شناسی سلامت.
آن‌گونه که در وبگاه رسمی دانشگاه در سال 1403 درج شده است، در این دانشگاه با حدود 100 گروه آموزشی فعال، بیش از 66 رشته در دوره کارشناسی، 230 رشته در دوره کارشناسی ارشد و 120 رشته در دوره دکتری ارائه می‌شود.
دانشگاه تبریز بعد از دانشگاه تهران دارای بیشترین تعداد دانشکده است. 17 دانشکده و 3 واحد (دانشکده) اقماری این دانشگاه به قرار زیر است:
دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشکده الهیات و علوم اسلامی، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشکده دام‌پزشکی، دانشکده شیمی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشکده ریاضی، آمار و علوم کامپیوتر، دانشکده علوم طبیعی، دانشکده فیزیک، دانشکده کشاورزی، دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر، دانشکده مهندسی شیمی و نفت، دانشکده مهندسی عمران، و دانشکده مهندسی مکانیک.
3 واحد اقماری: دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اهر، دانشکده فنی و مهندسی میانه، و دانشکده فنی و مهندسی مرند.
دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی از هسته‌های اولیه شکل‌گیری دانشگاه محسوب می‌شوند. در سال 1325 دانشکده ادبیات و علوم انسانی با ارائه دو رشته زبان و ادبیات فارسی و تاریخ و جغرافیا آغاز به کار کرد و به مرور تغییرات بسیاری کرد. در سال 1367 این دانشکده به دو دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی و دانشکده علوم انسانی و علوم اجتماعی تقسیم شد. اکنون دانشکده زبان و ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی در 6 گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی، زبان و ادبیات انگلیسی، زبان و ادبیات فرانسه، فلسفه، (این 4 گروه در هر سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری فعالند)، فرهنگ و زبان‌های باستانی (ارائه دوره کارشناسی ارشد)، و زبان و ادبیات ترکی آذری (ارائه دوره کارشناسی) فعالیت خود را ادامه می‌دهد.
دانشکده حقوق و علوم اجتماعی یکی از سه دانشکده تفکیک شده از دانشکده علوم انسانی و علوم اجتماعی در سال 1391 است. این دانشکده اکنون در 4 گروه آموزشی علوم اجتماعی، حقوق، تاریخ و علوم سیاسی فعالیت دارد و بیش از 1000 دانشجو در مقاطع مختلف تحصیلی (حدود 600 دانشجو در مقطع کارشناسی، 300 دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد و 100 دانشجو در مقطع دکتری) در آن مشغول به تحصیل هستند.
دانشکده ریاضی، آمار و علوم کامپیوتر در بخش ریاضی (1330) از اولین بخش‌های اضافه شده به دانشگاه تبریز است و هر چند این بخش به علت کمبود امکانات مدتی تعطیل شد، مجدداً در سال 1345 با تربیت دبیر ریاضی پذیرش دانشجو را از سر گرفت و حتی کمی بعد دوره کارشناسی ارشد ریاضی را راه‌اندازی کرد. دانشکده در حال حاضر با حدود 60 عضو هیئت علمی در 4 گروه آموزشی ریاضی محض، ریاضی کاربردی، آمار، و علوم کامپیوتر، میزبان بیش از 400 دانشجو در مقطع کارشناسی، 260 دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد و 110 دانشجو در مقطع دکتری است. این دانشکده در رشته آمار دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد را برگزار می‌کند و در دو رشته ریاضی و علوم کامپیوتر تا مقطع دکتری فعال است.
دانشکده فیزیک در ابتدای امر با ایجاد رشته فیزیک در سال 1339 در دانشگاه تبریز زمینه شکل‌گیری آن فراهم شد و هرچند تا سال 1374 در قالب یک گروه آموزشی در دانشکده علوم به فعالیت ادامه داد سرانجام به یک دانشکده مستقل تبدیل شد. هم‌اکنون این دانشکده با حدود 40 عضو هیئت علمی در 5 گروه آموزشی فیزیک اپتیک و لیزر، فیزیک ماده چگال، فیزیک پلاسما، فیزیک هسته‌ای، و فیزیک نظری و اختر فیزیک، علاوه بر دوره کارشناسی فیزیک و فیزیک مهندسی، به ارائه رشته-گرایش‌های متنوعی در مقطع تحصیلات تکمیلی (10 رشته-گرایش کارشناسی ارشد و 11 رشته-گرایش دکتری) مشغول است.
دانشکده کشاورزی که در سال 1334 فعالیت خود را آغاز کرد، دومین مرکز آموزش عالی راه‌اندازی‌شده در حوزه کشاورزی بعد از دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران در کشور است. این دانشکده هم‌اکنون با بیش از 120 عضو هیئت علمی به 12 گروه آموزشی مهندسی آب، اقتصاد کشاورزی، علوم باغبانی، علوم و مهندسی خاک، اکوفیزیولوژی گیاهی، به‌نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی، علوم دامی، علوم و صنایع غذایی، مهندسی فضای سبز، گیاه‌پزشکی، ترویج و توسعه روستایی، و ماشین‌های کشاورزی تقسیم شده است و تا مقطع دکتری رشته-گرایش‌های بسیار متنوعی را ارائه می‌دهد.
دانشکده مهندسی مکانیک که در سال 1382 به دانشکده‌ای مستقل تبدیل شد، پیش از آن به عنوان یک گروه آموزشی در دانشکده فنی که در سال 1337 تأسیس شده بود فعالیت داشت. این دانشکده یکی از مهم‌ترین و فعال‌ترین دانشکده‌های این دانشگاه است. در حال حاضر در این دانشکده بیش از 40 عضو هیئت علمی در 5 گروه آموزشی شامل مهندسی مکانیک، مهندسی ساخت و تولید، مهندسی مواد، مهندسی صنایع، و مهندسی مکاترونیک فعالیت دارند و حدود 1800 دانشجو در مقاطع مختلف تحصیلی (حدود 1200 نفر در مقطع کارشناسی، 450 نفر در مقطع کارشناسی ارشد، 150 نفر در مقطع دکتری و 6 نفر پسادکتری) در آن مشغول به تحصیل هستند.
دانشکده دام‌پزشکی در قالب اولیه آموزشکده دام‌پزشکی و با ارائه رشته کاردانی دام‌پزشکی در سال 1366 فعالیت خود را آغاز کرد و سپس با پذیرش دانشجو در دوره دکتری عمومی‌دام‌پزشکی در سال 1384 تبدیل به دانشکده شد. در این دانشکده 4 گروه آموزشی علوم پایه، پاتوبیولوژی، بهداشت مواد غذایی و آبزیان، و علوم درمانگاهی حضور دارند که افزون بر ارائه رشته دکتری عمومی دام‌پزشکی، در مقطع کارشناسی رشته‌های بهداشت مواد غذایی، بهداشت و بازرسی گوشت و علوم آزمایشگاهی دام‌پزشکی پیوسته و ناپیوسته، کارشناسی ارشد در رشته‌های بهداشت و کنترل کیفی مواد غذایی، بیوشیمی بالینی، باکتری‌شناسی دام‌پزشکی، انگل‌شناسی دامپزشکی، بافت‌شناسی دام‌پزشکی و دروه دکتری تخصصی فناوری تولیدمثل در دام‌پزشکی فعالیت دارند.
دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اهر در سال 1385 با نام آموزشکده کشاورزی به عنوان مجموعه‌ای از دانشگاه تبریز تأسیس شد و در سال 1390 به دانشکده ارتقا جایگاه یافت. در این دانشکده رشته‌های مهندسی علوم دامی، علوم و مهندسی باغبانی، علوم ومهندسی جنگل، و علوم و مهندسی صنایع غذایی در مقطع کارشناسی و دو رشته مدیریت جنگل و مهندسی علوم دامی (با گرایش‌های تغذیه دام و طیور، ژنتیک و اصلاح دام، فیزیولوژی دام، و پرورش زنبور عسل) در مقطع کارشناسی ارشد ارائه می‌شود.
دانشکده فنی و مهندسی میانه یکی از واحدهای اقماری دانشگاه تبریز است و تاکنون رشته مهندسی کامپیوتر و مهندسی مکانیک در دوره کارشناسی و همینطور رشته صنایع و خط و ابنیه (راه‌آهن) در مقطع کاردانی در آن ارائه شده است.
دانشکده فنی و مهندسی مرند در سال 1374 به عنوان یکی از واحدهای تابعه دانشگاه تبریز شروع به فعالیت کرد و با 3 گروه آموزشی تاکنون رشته‌های مهندسی عمران، مهندسی نقشه‌برداری و ریاضیات و کاربردها در دوره کارشناسی و رشته‌های کاردان فنی عمران، مهندسی تکنولوژی عمران- نقشه‌برداری، و مهندسی اجرایی عمران در دوره کارشناسی ناپیوسته، را ارائه داده است.
دانشگاه تبریز با هدف ارائه دوره‌های تحصیلات تکمیلی اقدام به تأسیس دو پردیس کرده است؛ در سال 1388 پردیس بین‌الملل این دانشگاه با هدف جذب دانشجویان ایرانی و غیرایرانی در منطقه آزاد تجاری و صنعتی ارس در شهر جلفا راه‌اندازی شد. این پردیس در حال حاضر در دوره کارشناسی ارشد با حدود 40 رشته و در دکتری با حدود 50 رشته در حال فعالیت است. کمی بعد از آن در سال 1392 پردیس خودگردان تبریز این دانشگاه راه‌اندازی شد که تاکنون با ارائه بیش از 190 رشته کارشناسی ارشد و 20 رشته دکتری پرداخته است.
جایگاه دانشگاه تبریز در رتبه‌بندی‌های دانشگاهی
در رتبه‌بندی جهانی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) در سال 2023 که همه انواع دانشگاه‌ها را دربرمی‌گیرد این دانشگاه با احراز رتبه 1400 – 1201 جایگاه 19 را به خود اختصاص داده است.
در بین ده دانشگاه برتر کشور در معیار پژوهش در رتبه‌بندی جهانی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) در سال 2023، این دانشگاه حضور دارد و در رتبه 10 قرار گرفته است.
بر اساس آخرین رتبه‌بندی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) در بازه زمانی 01-1400 از دانشگاه‌های جامع کشور، این دانشگاه رتبه 8 کشوری را به خود اختصاص داده است.
بر اساس رتبه‌بندی موضوعی کیو.اس (QS) 2024: در حوزه موضوعی شیمی، این دانشگاه رتبه جهانی 500-451 را کسب کرده است و به این ترتیب در جایگاه پنجمین دانشگاه برتر کشور در این حوزه قرار گرفته است. در حوزه موضوعی مکانیک، هوافضا و ساخت و تولید، این دانشگاه رتبه جهانی 450-401 را کسب کرده است و در جایگاه پنجمین دانشگاه برتر کشور در این حوزه قرار گرفته است.
بر اساس رتبه‌بندی موضوعی تایمز سال 2024 این دانشگاه از بهترین دانشگاه‌های کشور در حوزه موضوعی علوم اجتماعی، علوم زیستی و علوم کامپیوتر است:
در آن رتبه‌بندی دانشگاه تبریز در حوزه علوم اجتماعی در رتبه 500 – 401 جهانی قرار گرفته و با کسب رتبه یک برترین دانشگاه کشور محسوب می‌شود.
در حوزه علوم زیستی رتبه 500 – 401 جهانی را کسب کرده است و به این ترتیب دومین دانشگاه برتر کشور در این حوزه، بعد از دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان است.
در حوزه علوم کامپیوتر رتبه 500 – 401 جهانی را کسب کرده است و به این ترتیب پنجمین دانشگاه برتر کشور در این حوزه است.